Toerskiën op de gletsjer

De mooiste tochten in het hooggebergte, kruisen nog wel eens een gletsjer. Dat levert prachtige plaatjes op, maar ook extra risico’s door spleten. Een val in een gletsjerspleet kan slecht aflopen. In dit artikel lees je hoe je op een redelijk comfortabele manier, veilig aan het touw kunt skiën.

Aan het touw omhoog

Bij de zware tochten wordt regelmatig over een gletsjer omhooggeklommen of afgedaald. Als er veel sneeuw op de gletsjer ligt, dan zijn alle spleten afgedekt met sneeuwbruggen waar je gemakkelijk overheen kunt skiën. Als het sneeuwdek dunner is, of als de spleten zeer breed zijn, dan moet je voor de veiligheid aan het touw. Iedereen die in de zomer wel eens een dag aan een touw gelopen heeft, weet dat dit veel gedoe op kan leveren. Als je midden in de groep loopt, wordt er altijd voor je aan het touw getrokken omdat men te snel loopt en achter je trekt men aan het touw omdat men te langzaam gaat. Zeker als je in zigzags omhoog moet lopen, dan heb je het aan het eind van de dag helemaal gehad met je tochtgenoten.

Toch kun je het redelijk plezierig houden. Dat vereist echter goed teamwerk. Als je aan het touw loopt, dan moet het touw altijd bijna strak staan, om iemand direct te kunnen stoppen bij een val in een spleet. Als je echter afwisselend steilere en minder steile passages treft, dan zullen de mensen op het vlakkere stuk van nature sneller lopen dan degenen die zich op het steile stuk bevinden. Daarom moet iedereen in de touwgroep zich voortdurend aanpassen aan het tempo van de langzaamste in de groep. Volgens de managementtheorie van Goldrath (zie zijn boek The Goal), moet je de langzaamste deelnemer altijd voorop laten lopen en de snelste aan het eind van het touw. De snelste kan zich immers gemakkelijker aanpassen aan de tempowisselingen, en daardoor stijgt het tempo van de groep als geheel.

Als je in spitzekehreterrein bent, dan moet de gehele groep zich telkens aanpassen aan de deelnemer die de spitzekehre maakt. Bij het omstappen, moet je oppassen dat het touw niet achter de stoppers van je skibinding blijft hangen. Als je zelf bent omgestapt, dan is het handig om het touw dat naar achteren loopt even met je skistok uit het spoor te trekken, zodat degene die na je komt, in een rustig tempo naar voren kan gaan, zonder op het touw te gaan staan. Als je zelf een spoor maakt, dan is het handig om de route zo te plannen, dat je zo min mogelijk hoeft om te stappen.

Afdalen aan het touw

Naar beneden skiën aan een touw is nog een grotere uitdaging dan omhooglopen. Veel mensen vinden het al lastig om zonder touw in de diepe sneeuw af te dalen. Met een touw wordt er ook nog eens voortdurend voor en achter je aan het touw getrokken. Een extra moeilijkheid is dat je nooit over het touw mag skiën, want de scherpe staalkant kan het touw gemakkelijk beschadigen. In de praktijk is het bijna onmogelijk om met zes mensen in exact hetzelfde tempo te skiën. Daarom moet je een klein beetje speling inbouwen. Je neemt beide skistokken in één hand. Met de andere hand pak je het touw voor je met gestrekte arm vast. Daarna ski je in grote bochten rustig omlaag. Met je arm houd je het touw op spanning. Probeer er geen schoonheidswedstrijd van te maken. Een beheerste ploegbocht is beter dan een parallelbocht waarbij je tijdens de bocht steeds meer vaart wint.

Veiiligheid: meer dan een touw

Als er veel sneeuw op de gletsjer ligt, dan kan er ook zonder touw geskied worden. Dat is fijn omdat je relaxter op pad kunt. Daarnaast zijn er dan meer routemogelijkheden. Bij aanzienlijk lawinegevaar, moet je immers vaak afstand houden en dat is niet mogelijk als je aan het touw loopt.

In zo’n geval kan het handig zijn om een bandschlinge te nemen en die aan de gordel te bevestigen. Aan het andere eind clip je een schroefkarabiner en die zet je boven je schouders ergens vast. Goede plekken zijn de schouderband van de rugzak of de kraag van je jas of vest (karabiner gewoon opendoen en de kraag ertussen stoppen zodat hij vastklemt). Mocht je in een gletsjerspleet vallen, dan kom je vaak klem te zitten tussen 2 ijswanden en dan is het heel lastig om een touw vast te maken aan je gordel. Ook als je op de rand van de spleet blijft hangen, dan ben je sneller in veiligheid te brengen wanneer je al een bandschlinge op een goed bereikbare plaats hebt vastgemaakt.

Foto: Een extra bandje van de gordel naar de schouders, vergemakkelijkt een reddingsactie. Vastzetten met een karabiner op de kraag, schouderband of draaglus van de rugzak.

Zo’n bandschlinge voorkomt natuurlijk niet dat je in een spleet valt. Daarom zijn er nog enkele gedragsregels die wél preventief werken:

Houd bij het aanbrengen of verwijderen van de vellen (of welke activiteit dan ook) altijd één ski aan. Of die manier verdeel je je gewicht over een groter oppervlak en loop je minder risico.
De gids nooit inhalen. De gids stopt soms voor een gevaarlijke spleet en als je hem inhaalt, dan lig je erin.
Duidelijke communicatie over waar je wel en niet mag skiën. Zorg dat iedereen in de groep alle instructies van de gids begrijpt en aarzel niet om vragen te stellen.
Niet dicht bij elkaar staan. Als je samen op een sneeuwbrug staat, dan is de kans groter dat die bezwijkt.
Goed opletten. Spleten onder het sneeuwdek zijn vaak herkenbaar aan een lichte inzinking van de sneeuw. Van bovenaf zijn die goed te zien, dus probeer vanaf de top alvast je afdaling te verkennen. Op de stafkaart staat ook aangegeven waar de spletenzones zijn, dus dan weet je waar je moet zoeken. Als je tijdens de klim of afdaling van links naar rechts de gletsjer scant, herken je de spleten beter dan wanneer je alleen maar naar je spoor kijkt.

Met enkele eenvoudige maatregelen is het mogelijk om veilig op pad te gaan en te genieten van de unieke gletsjerwereld. Een afdaling door een gletserbreuk blijft een onvergetelijke ervaring. Nog even genieten …….